Rare jongens, die Britten

Pub grub is lekker en vullend en in een Britse pub is er altijd wat te lachen op het menu. Iemand een portie Spotted Dick? Toad in the hole? Of liever toch bangers and mash met mushy peas. Kies je voor faggots of black pudding? Cullen skink? Bubble and squeak? Een flinke haggis? Dit arme beestje heeft aan een kant kortere poten dan aan de andere waardoor het gedoemd is oneindige rondjes te draaien door de schotse hooglanden, tot het gewikkeld in schapendarm op je bord verschijnt. Je kunt ook kiezen voor het nationale gerecht van het Verenigd Koninkrijk, de chicken tikka masala, voor een echt authentieke ervaring. Maar eet je liever een ‘lite’ lunch, kies dan een sarnie of een bacon butty. En vergeet niet het zakje chips on the side. O nee, crisps, want chips zijn die druipend vette frieten. En natuurlijk pudding, die geen pudding hoeft te zijn, toe.

De spreektaal is zo mogelijk nog onbegrijpelijker. Fancy a cuppa, anyone? Of een brew? Tea is een maaltijd. High tea, nee, een afternoon of cream tea heet dat. Of drink je liever een bevvie? Als buitenlander, ook een die vloeiend engels spreekt, moet je wennen. Kinderen eten geen cookies maar bickies. De muffin is geen taartje maar een kruising tussen een pannenkoek en een beschuit. Ook je uitspraak kan je verraden. Het is geen ‘scoon’ maar ‘scon.’ Geen ‘peesty’ maar ‘pahsty.’ Je valt zo door de mand.

Gelukkig is er genoeg cheap plonk in het land om alle misverstanden weg te drinken. Ze zijn de lulligste niet, die Britten. Gul zijn ze ook. Met eten althans, komt het op drank aan dan is het ieder voor zich. Koop je in de pub chips, dan moet je het zakje overlangs openscheuren en met de inhoud bovenop midden op tafel leggen, zodat iedereen kan mee-snacken. Word het je allemaal wat teveel? Keep calm and drink gin! Family size natuurlijk, een pint vol. Double, nee triple. Met een scheutje tonic.

Al zeggen ze hier ‘Eating is Cheating’, ik geef toch maar een recept. Bubble and squeak bevat geen muizensnuiten of staarten. Het wordt gemaakt van restjes. Het gerecht kent vele verschijningsvormen, maar de basis is altijd aardappelpuree. Daardoorheen worden restjes groenten gemengd, meestal groene koolsoorten of spruitjes, wat je maar hebt liggen. Het mengsel wordt opgebakken, bijvoorbeeld bij het ontbijt. Maar lunch of avondeten mag ook. Het kan los in de pan worden gebakken maar ook in een platte pannenkoek. Of je draait er schijven van die je even door wat meel rolt. Je kunt er een gebakken ei bij serveren, of chipolataworstjes. Kortom, veel kan, veel mag. De naam van het gerecht komt van het borrelende en piepende geluid dat het mengsel maakt als het in de pan ligt. Een restje Hollandse stamppot is trouwens ook bij uitstek geschikt om tot bubble and squeak te verwerken.


Bubble and squeak

Aardappelpuree
Groente, kool, spruitjes of wat anders
Klein beetje bloem
Eventueel spek of kaas

Het beste gebruik je voor dit gerecht een restje aardappelpuree van de vorige dag, aangezien dit goed uitgedroogd is. Maak je de puree vers, giet de aardappelen dan goed af, laat ze even uitstomen en voeg geen vocht toe. Het maakt niet veel uit welke groente je gebruikt, maar het lekkerste zijn sterk smakende groene soorten als kool en spruitjes. Of gewoon de Hollandse boerenkool. De groente moet gaar gekookt of gebakken zijn en niet te vochtig. Knijp indien nodig overtollig vocht eruit. Meng de groente door de puree, ongeveer half-half qua volume. Als je wilt kun je er wat spekjes of blokjes kaas aan toevoegen. Breng het mengsel op smaak met peper en zout. Rol er schijven van, ongeveer zo groot als een hamburger, en rol ze door meel. Bak ze aan beide kanten bruin in wat olie of boter. Serveer met een gebakken ei of worstjes.

Voor kleine kinderen kun je grappige mini bubble en squeaks maken, rol daarvoor kleine balletjes, zo groot als knikkers, rol ze door meel en bak ze extra krokant.

Engelse kaas

Engelse kaas heeft buiten eigen land geen goede naam. Bij cheddar denken de meeste mensen aan rubberen velletjes die op een al even smakeloze hamburger liggen. Andersom staat Nederlandse kaas in het buitenland ook niet echt goed bekend. En terecht, want wat je hier in de supermarkt vindt, de ‘Goeda’ en ‘Iedam’, is niet direct om over naar huis te schrijven. Maar zoals Nederland toch echt vol geweldige kazen is (de gedachten alleen al aan een pondje boerenbelegen van de markt doet me het water in de mond lopen) zo is Engelse kaas in Engeland een ander verhaal. Cheddar komt in vele soorten en maten, van jong tot oud, van kruimelig tot sappig. Veel ervan zijn heerlijk. De enige kaassoort die verder nog internationale bekendheid heeft is de Stilton. Een pittige, vrij harde blauwe kaas, heerlijk met port. Maar Engeland kent ongelofelijk veel soorten kaas waarvan de meeste het eiland nooit verlaten. De Engelsen eten ze liever zelf op.

Zo is er de zachte, kruimelige Wensleydale. De donkere Red Leicester en Double Gloucester. Cornish Yarg. Cheshire. Lancashire. Shropshire Blue. Elke zichzelf respecterende county heeft wel een eigen kaas. Met bijbehorende rituelen, zoals het jaarlijkse kaas rollen in Gloucestershire, waarbij deelnemers een flinke heuvel afsnellen, om als eerste de buit, een acht pond flinke Double Gloucester, te vangen. En, laat de Fransen het niet horen, maar in het zuiden, in Somerset maken ze een niet onverdienstelijke Brie en Camembert.

Er is alleen een ding wat je met Engelse kaas moeilijk kan: Een boterham beleggen. Een Hollandse boterham dan, met nette dunne plakken. In aanraking met een Hollandse kaasschaaf valt de Engelse kaas beledigd in kruimels uiteen. Zo’n dun, calvinistisch plakje, dát kan hier niet. Dus doen we dat dan ook maar niet. We eten de kaas in grote brokken, met pickle, stukken appel en uitjes in onze Ploughman’s. En als we hem al op de boterham doen dan geraspt, in dikke lagen, vergezeld van tomaat, komkommer, relish en heel veel boter. Of we gebruiken hem in de keuken. In het volgende recept gebruikte ik Shropshire Blue. Dit is een harde blauwe kaas, die een beetje lijkt op Stilton, maar een dieporanje kleur heeft. Kun je die niet krijgen dan kun je hem vervangen door Stilton, of een andere blauwe kaas. Of zelfs een harde geitenkaas, zolang het maar een pittige, zoute kaas is die tegenwicht biedt aan de zoetzure bieten.


Geroosterde balsamico-bieten met Shropshire Blue

8 verse bieten
scheut olijfolie
scheut balsamico-azijn
handje verse oregano
zeezout en peper
ongeveer 200 g Shropshire kaas

Schrob de bieten goed schoon maar pel ze niet. Als de schil erg dik is kun je die na het roosteren verwijderen, is hij dun en schoon dan kun je hem gewoon opeten. Als de bieten erg groot zijn kun je ze het beste doormidden snijden, anders duurt het erg lang voor ze gaar zijn. Leg ze in een ovenschaal en besprenkel ze rijkelijk met olijfolie, balsamico en peper en zout. Bak ze in de oven op ongeveer 200 graden in ruim drie kwartier gaar. Ze moeten zacht zijn maar niet gerimpeld en gekrompen worden. Snijd de kaas in wiggen, en rangschik de bieten en kaas op een bord. Besprenkel nog met een paar druppels balsamico en wat olijfolie en garneer met de oregano. Serveer met gepofte aardappels.

Kippers

Na bijna vijf jaar op dit eiland merk ik dat ik langzaamaan Engelser wordt. Zomers ga ik steeds vaker de straat op zonder jas, ook als het koud is. Mijn decolletés worden dieper. Ik zeg te pas en te onpas sorry. En ook mijn smaak verandert. Dit weekend at ik zomaar met smaak een bord vol ‘sunday roast’ op. Met gammon, vettige geroosterde aardappelen, gefrituurde parsnips. De jus, yorkshire puddings en stuffing liet ik nog net staan, maar was het niet om de gluten die er in zaten, dan had ik vast en zeker ook die gretig verorberd.

Ook in mijn eigen keuken kook ik steeds vaker Engelse klassiekers: Fish pie, fish cakes, roast dinners, chicken tikka masala (het favoriete gerecht van de natie). Bij het ontbijt serveren we weetabix en toast met Marmite, in het weekend aangevuld met baked beans en scrambled eggs. En eigenlijk is die Engelse keuken zo gek nog niet. Het is allemaal wat te vet, te zwaar en te zoet. Maar daar wen je aan. En, als je zelf kookt, dan halveer – of decimeer - je gewoon de hoeveelheid vet.

Zoals wij onze zoute haring hebben, hebben de Engelsen de kipper: Een opengesneden, gezouten en gerookte haring. In Nederland heet hij bokking, en zul je hem bij een goede visboer kunnen vinden. Hier ligt hij gewoon bij de supermarkt, alhoewel je moet uitkijken, want de kwaliteit is op zijn zachts gezegd wisselend. Als hij koudgerookt is moet hij nog worden verhit, anders kun je hem zo eten. Om hem wat minder zout te maken pocheer je gezouten vis even in melk of water.

Een smakelijk gerecht, dat je kunt maken met kippers, is kedgeree. Het is traditioneel een ontbijtgerecht, door de Victoriaanse dames en heren meegebracht uit India om de toch al niet schamele ontbijtbuffetten verder op te luisteren. Het is een goede manier om restjes vis en groente op te maken, en de samenstelling luistert dan ook niet zo nauw. Vaak wordt er gerookte schelvis of kippers voor gebruikt, maar als je die niet kunt vinden neem dan een andere soort vis die je lekker vindt, bij voorkeur gerookt. En, mocht je ’s ochtends niet staan te springen om pittige rijstschotels met vis dan eet je het gewoon later op de dag. Dat doen wij ook. Zo Engels zijn we blijkbaar nog niet.


Kedgeree
(voor 2 personen)

twee porties gekookte rijst
1 gesnipperde ui
2 theelepels (madras) currypoeder
2 hardgekookte eieren
2 kippers, of 2 ons andere vis, schoongemaakt en in stukjes
een handvol gekookte erwtjes
een handvol platte peterselie
1 fijngesneden lenteui
twee eetlepels citroensap

Verhit wat olie in een wok of grote koekenpan en fruit de ui aan met het currypoeder. Doe als de ui gaar is de rijst erbij en bak hem een aantal minuten. Gebruik je rauwe of koudgerookte gezouten vis, bak, gril of pocheer hem dan kort en maak hem fijn tot stukjes van ongeveer een cm. Snijd de hardgekookte eieren in stukjes. Meng de erwtjes, vis, eieren, lenteui, platte peterselie en het citroensap erdoor. Maak op smaak met peper en zout.